Jak lepiej się przygotować,
przemyśleć odpowiednio ofertę, własną wiedzę,
doświadczenie i unikatowe atuty? Co może wyróżnić Cię
z tłumu i pozwoli dostać wymarzoną pracę?
Wiele z pytań
rekrutacyjnych ma na celu odkrycie prawdziwego oblicza kandydata, posiadanej
przez niego wiedzy, umiejętności oraz osobistych
predyspozycji zawodowych. Dlatego warto być przygotowanym
i odpowiadać sprawnie. Od
tego zależy, czy Ty i pracodawca będziecie zadowoleni ze
współpracy.
Pytania podchwytliwe
Ta grupa pytań ma za zadanie ujawnić jak najwięcej informacji,
którymi niekoniecznie chcesz się dzielić. Zalecam
szczególną ostrożność przy odpowiedziach. Nie warto
wprost odpowiadać na takie podchwytliwe pytania. Trzeba
wykazać się elastycznością i przekierować je na obszar,
który przedstawi Cię w dobrym świetle.
Jak oceniasz rozwój swojej kariery?
Pytanie da odpowiedź na to, jak oceniasz samego siebie
jako pracownika. Prezentuje Twoje poczucie własnej wartości
i samospełnienia. Jeśli pokażesz, że na razie nic nie
udało Ci się osiągnąć, podobnie gdy będziesz się prezentował
jako geniusz swojej branży i najlepszy z najlepszych,
prawdopodobnie zostaniesz odrzucony. Z reguły tak się
dzieje z najbardziej skrajnymi kandydaturami.
W pracy potrzeba zrównoważonych osobowości mających
poczucie własnej wartości, ale też skromnych i chcących
się rozwijać. Powiedz, że każdy dzień uczy Cię czegoś nowego.
Z każdym dniem coraz lepiej wiesz, że warto pracować
nad sobą i się rozwijać, bo to daje pożądane efekty.
Możesz ogólnie opisać karierę, co specjalnego dało Ci
każde z miejsc. Możesz również wybrać konkretne projekty
i opisać, czego udało Ci się tam nauczyć, jakie problemy
rozwiązywałeś najczęściej i z jakimi rezultatami. A przede
wszystkim dlaczego uważasz te wydarzenia za istotne.
Co potrafisz zrobić, czego nie umieją inni?
Jeśli masz specyficzne umiejętności i wiesz, że inni nie
mogą się tym pochwalić, podziel się tym z osobą rekrutującą.
Jednak gdy nie wiesz, co to mogłoby być, warto
powiedzieć o swoim zdecydowaniu w osiąganiu celów, ponadprzeciętnych
umiejętnościach w pracy z ludźmi, zarządzaniu
czasem itp.
Jeżeli możesz podać dobry przykład z poprzedniej pracy,
gdy ewidentnie coś wyróżniało Cię na tle innych, to jest
to moment, żeby o tym powiedzieć. Ważne, żeby się nie
przechwalać i długo nie myśleć nad odpowiedzią - szybka
i zwięzła da znać osobie prowadzącej, że znasz swoją
wartość i umiesz się dobrze sprzedać.
Co w twojej pracy jest najistotniejsze?
Celem uzyskania odpowiedzi na to pytanie jest określenie
tego, jak zarządzasz zadaniami, jak ustalasz priorytety, co
robisz z czasem. Odpowiedź może także pokazać Twój
stosunek do niektórych obowiązków. Nie mów, co jest
najistotniejsze dla Ciebie, niekoniecznie może to być to,
czego szukają u kandydatów. Pomyśl, co może być istotne
dla nich. Jakie są najistotniejsze cechy z perspektywy organizacji,
co dzięki Twojej pracy się zmienia, jaki problem
zostaje rozwiązany.
Możesz także opowiedzieć o tym, które z Twoich obowiązków
są najważniejsze, co wykonujesz najpierw, jakie
sprawy mogą Cię odciągnąć od danej czynności, a które są
mniej ważne i robisz je w drugiej kolejności. Ze sposobu
ustalania priorytetów można wywnioskować, co wzbudza
niechęć. Jeśli jakaś czynność jest obiektywnie ważna i warta
wykonania w pierwszej kolejności, a Ty ustalasz jej miejsce
z dala od spraw pierwszorzędnych, to znak, że masz
z tym problem.
Co chcesz robić za pięć lat?
Są tu dwie strategie: albo mów o Twojej sytuacji zawodowej
za pięć lat, albo o sytuacji w danej firmie. Musisz
wyczuć, czy jest szansa pracować dłużej niż parę miesięcy.
Dodatkowo dobrze byłoby wypytać, jakie perspektywy
awansu daje dana firma. Powiedz, że chcesz wykonywać
swój zawód na jeszcze lepszym poziomie, interesuje Cię
dalsze dokształcanie i rozwijanie umiejętności. Chcesz
wykonywać swoją pracę jak najlepiej i być za to uczciwie
wynagradzany. Zakomunikuj, że zależy Ci na zaangażowaniu się w pracę dla uzyskania efektów, ale też masz świadomość,
że Twoja praca przekłada się również na sytuację
firmy w przyszłości. Chcesz brać czynny udział w rozwoju
swojego miejsca pracy i być przydatny.
Czy pojedziesz wszędzie tam,
gdzie firma będzie chciała cię wysłać?
Z pewnością są takie miejsca, w które nie warto byłoby się
przenosić dla pracy, jednak z reguły dobrze odpowiedzieć, że
pojedziesz wszędzie. Nie warto pokazywać tu całkowitej uległości
i poddańczości. To może być także test na uległość.
Jeśli wiesz, że Twoja praca nie będzie wymagała wyjazdów,
może być to test. Wtedy powiedz, że nie wszystkie miejsca
na ziemi warto odwiedzić, ale gdyby od tego zależała
przyszłość firmy, to taką propozycję rozważysz. Warto
zapytać, czy chodzi o wyjazdy służbowe, czy przeprowadzenie
się w inne miejsce na stałe. Pokażesz wtedy, że nie
jest Ci obojętne, co firma z Tobą zrobi i chcesz wiedzieć,
czy dana praca będzie dla Ciebie dobra i będziesz w stanie
całkowicie się zaangażować.
Co udało ci się najlepszego zrealizować w życiu?
Bynajmniej nie chodzi w tym pytaniu o życie prywatne. Jak
zaczniesz o nim mówić, to masz nikłe szanse. To pytanie
sugerujące, więc wiele osób się na nie złapie. Jeśli dobrze
wypadniesz przy takim pytaniu, masz plus.
Sugeruje ono, że coś najlepszego udało się już zrealizować.
Dla każdego może być to coś innego, jednak tu chodzi o test
naszych ambicji. Jeśli powiemy: „Najlepsze było ukończenie
studiów lub dostanie pracy w firmie X”, to znaczy, że nie
mamy dużych ambicji, a tym samym nasza motywacja do
pracy będzie mała. Dobrą odpowiedzią będzie powiedzenie,
że wiele swoich osiągnięć uważasz za najlepsze, jednak
wiesz, że ciągła praca i doskonalenie się daje jeszcze lepsze
rezultaty. Praca jest dla Ciebie miejscem do realizacji swoich
potrzeb i zawsze dajesz z siebie wszystko, aby zadania zostały
wykonane na najwyższym poziomie.
Dlaczego cię zwolniono z poprzedniej pracy?
Jeśli tak nie było, to wyjaśnij sytuację i czekaj na następne
pytanie. W innym przypadku musisz powiedzieć coś więcej.
Najgorsze są zwolnienia dyscyplinarne. Jeśli tak Cię
zwolnili, to przede wszystkim mów spokojnie. Emocjonowanie
się tematem może świadczyć, że sprawa było poważna
i wszystkich kosztowała trochę nerwów. W każdej
pracy zdarzają się lepsze i gorsze dni, dlatego spokojne
wyjaśnienie sytuacji zrobi dobre wrażenie. Nie zdradzaj
wielu szczegółów, staraj się rozmyć odpowiedzialność na
różne osoby. W sytuacji, gdy stwierdzisz, że lepiej wyjaśnić szczerze
i uczciwie całą sytuację, zrób to. Wyjdziesz na osobę, która
nie ma kompleksów. W niektórych firmach lepiej mówić
wprost o powodach zwolnienia. Próby jakiegoś „przeniesienia”
pytania na inny temat mogą być źle odebrane.
Zwolnienia grupowe nie są żadną ujmą, więc jeśli masz
takie doświadczenia, opisz je krótko, z uwzględnieniem
tego, ile osób zostało zwolnionych (łącznie).
Jakie związki ma wykonywana przez ciebie praca
z głównymi zadaniami twojego obecnego działu
i całej firmy?
Pytanie ma na celu pokazanie Twojej wiedzy o funkcjonowaniu
działu, w którym aktualnie pracujesz. Osoba rekrutująca
zwróci uwagę, na ile rozumiesz znaczenie swojej
pracy w kontekście pracy innych. Czy wiesz, jaki wpływ
mają Twoje działania na pracę całego działu i jak widzisz
swoją pracę w kontekście osiąganych przez firmę efektów.
Wiele zawodów wymaga współpracy i świadomego bycia
częścią organizacji. Dlatego ważne jest, żeby przedstawić
się jako osoba dobrze współpracująca w grupie, wiedząca,
gdzie jest jej miejsce, za co odpowiada i ewentualnie,
w czym może pomóc innym.
Unikaj ogólników i mówienia po prostu, że Twoja praca
przekłada się na zyski czy realizację ważnych zadań.
Musisz wykazać się zrozumieniem swojego miejsca pracy
i roli, jaką pełnisz w zespole.
Co jest dla ciebie najbardziej interesujące w tej pracy?
Przede wszystkim musisz wiedzieć, na czym Twoja przyszła
praca w tej firmie będzie polegać. Zapytaj, jeśli jeszcze
nie wiesz lub masz wątpliwości, jaką pracę będzie trzeba
wykonywać najczęściej, które zadania przekładają się na
rezultaty finansowe firmy.
Powiedz, że interesują Cię najbardziej te obszary, które są
ważne z punktu widzenia organizacji i jej celów strategicznych.
Dobre wyniki firmy oznaczają także stabilność Twojego
miejsca pracy i dają szansę na udział w zyskach. Opowiedz
o swoim doświadczeniu w innej pracy, co było priorytetami - najlepiej jeśli było nimi rozwiązywanie najważniejszych
problemów pracodawcy. Podaj parę przykładów, jakie problemy
do rozwiązania miałeś Ty i jak Ci się to udało.
Czego szukasz w nowej pracy?
Osoba rekrutująca chce się dowiedzieć, jakie masz preferencje
odnośnie miejsca pracy, jakie aspekty zatrudnienia
są ważne dla Ciebie. Bardzo łatwo w odpowiedzi zawrzeć
informacje o swoich słabych stronach i trudnościach
w poprzednim miejscu zatrudnienia.
Najprawdopodobniej szukasz lepszych zarobków czy lepszej
atmosfery pracy. Jednak wiadomo - każdy tego szuka. Żeby
wybić się z grupy konkurentów, powiedz to, co rekrutujący
chcą usłyszeć. Nie to, czego oczekujesz od nowej firmy.
Powiedz o tym, co da pracodawcy zatrudnienie Cię na tym
stanowisku. Daj do zrozumienia, że szukasz nowych możliwości
wykorzystania swojego potencjału. Widzisz pewne
obszary w tej firmie i jesteś w stanie się nimi zająć oraz prowadzić
je na najwyższym poziomie. Szukasz nowych wyzwań
i ambitnych projektów, w których możesz wykorzystać
swoją wiedzę. Powiedz, że interesuje Cię ciekawa praca,
w której będziesz używał wszystkich swoich umiejętności.
Jakie decyzje były podejmowane przez ciebie
w poprzedniej pracy?
Osoba prowadząca rozmowę chce się dowiedzieć, na ile
samodzielnym pracownikiem jesteś, czy podejmowanie
decyzji to norma, czy wyjątek w Twojej pracy. To pytanie
to kolejna szansa na pokazanie siebie z jak najlepszej
strony. Jeśli poprzednia praca wymagała podejmowania
dużej ilości decyzji, po prostu wymień to, co jest najbardziej
zgodne z obowiązkami i decyzjami, jakie będziesz
podejmować w nowej pracy.
Jeśli jednak nie wymagano tego od Ciebie, przewartościuj
pytanie. Wytłumacz, jakie podejmujesz decyzje. To mogą
być chociażby decyzje o zmianie organizacji własnej pracy
czy sugestie odnośnie poprawy przepływu informacji.
Nawet portier w firmie ma prawo do proponowania rozwiązań
zwiększających efektywność pracy.
Proszę porównać tę ofertę pracy z innymi,
o które się starasz.
Rekrutujący chce się dowiedzieć, jakie inne oferty Cię interesują.
Jak aktualna wypada na tle innych. Kandydowanie
na wysokie stanowiska może świadczyć o dużej ambicji
i pewności siebie, jednak może być także oznaką wygórowanych
wymagań. Wszystko zależy od poziomu Twojego
doświadczenia i innych wykonywanych prac. W pracy
wymagającej różnorodnie uzdolnionej osoby, powinno się
wskazać na odmienność wybieranych stanowisk. Warto
podać, że praca, o którą się starasz, wymaga dużej samodzielności
i umiejętności współdziałania w zespole.
Z kolei osoba specjalizująca się w danym obszarze powinna
wspominać tylko o pracy w tej specjalności. Prezentowanie
się w inny sposób może zmniejszyć Twoją wiarygodność
jako specjalisty lub „złotej rączki” od wszystkiego. Inną
możliwością jest niewspominanie o ofertach, tylko o tym,
że ciężko je porównywać; że są to stanowiska istniejące
w innych branżach.
Jednak weź pod uwagę, że osoba rekrutująca może stwierdzić,
że skoro jesteś na kolejnej rozmowie, pewnie tamte
nie poszły najlepiej. Zastanów się nad tym przy omawianiu
innych ofert pracy, jakie bierzesz pod uwagę. Możesz
zawsze powiedzieć, że czekasz na odpowiedź z tamtych
firm, a oferta ich organizacji zrobiła na Tobie wrażenie
i dlatego rozmawiacie.
Które z poprzednich miejsc pracy
najmniej ci się podobało?
Mów tylko o tych miejscach, które masz w CV, inaczej
wiarygodność tego dokumentu i Twoja spadnie. Jeśli faktycznie
któraś praca była ewidentnie nieprzyjemna i nie
wynikało to z Twoich niedociągnięć, powiedz o tym. Mogą
być to sytuacje, gdy na przykład pracujesz na zewnątrz
i warunki atmosferyczne mocno utrudniają wykonywanie
obowiązków lub biurowiec nie miał klimatyzacji, był przy
ruchliwej ulicy i panował upał itp.
Warto jednak mówić, że ogólnie każda praca czegoś uczy
i jest pożyteczna. Nawet nieprzyjemne doświadczenia
stanowią naukę na przyszłość i pozwalają lepiej dobierać
miejsca pracy.
Nie warto zwracać uwagi na negatywne strony zawodu.
Każda praca wiąże się z bardziej i mniej interesującymi
zajęciami. Tak po prostu jest i dobry pracownik powinien
takie kwestie przemilczeć. Monotonia pewnych czynności,
biurokracja, potrzeba kontaktowania się z tymi samymi
ludźmi każdego dnia czy przyjmowania osób z zewnątrz
firmy to częste bolączki wielu pracowników. Jednak narzekanie
na tego typu problemy w poprzednim miejscu zatrudnienia
da osobie rekrutującej informację, że absorbują
Cię sprawy drugorzędne i nie masz wystarczającej motywacji
do pracy oraz emanujesz zniechęceniem.
Proszę wskazać różnice między pracą, o którą się starasz,
a aktualną.
Najważniejsze - musisz mieć wiedzę, na czym dokładnie
polega nowa praca, żeby ją porównać z obecną. Twoja
odpowiedź pokaże, jak bardzo obydwie prace są podobne
i czy szybko uda Ci się wdrożyć w nowym miejscu. Jeśli
oba zawody minimalnie różnią się od siebie i stare umiejętności
przydadzą się w nowej pracy, porównaj dokładnie
wymaganie do wymagania. Jednak w sytuacji, gdy są pewne
obszary, których brak w poprzedniej pracy, postaraj się
nie wymieniać szczegółowo wszystkiego punkt po punkcie.
Opisz wszystko słowami i postaraj się odszukać jak
najwięcej podobnych płaszczyzn.
Przedstawienie poprzedniej pracy jako zgoła innej może
skutkować długim procesem wdrażania się nowej osoby
w miejscu pracy. A co za tym idzie, dalsze nawarstwienie
się problemów, które nasza osoba miała pomóc rozwiązać. Pamiętaj, Twoja odpowiedź da znak rekrutującym,
czy masz i jak wielkie braki w doświadczeniu.
Dlaczego mamy zatrudnić akurat ciebie?
Przypomnij sobie wszystko, co rekrutujący powiedział
o stanowisku, na które kandydujesz. Krótko i zwięźle porównaj
to, co wiesz o tej pracy, z własnymi atutami pasującymi
do profilu idealnego kandydata. Nie rozgaduj
się, powtórzenie cech idealnego kandydata pokaże, że
wiesz, o jaką pracę się starasz, a zestawienie ich z własnymi
kompetencjami zrobi dobre wrażenie. Nie zachwalaj
swojej osoby bez podania konkretnego przykładu czy liczby
potwierdzającej to, co mówisz. Wszystko niepoparte
argumentem czy przykładem będzie odebrane jako przechwałki.
Natomiast jasne porównanie siebie z cechami
kandydata, jakiego szukają, świadczy o profesjonalizmie
i o zrozumieniu specyfiki rozmowy kwalifikacyjnej.
Co ci się podobało, a co nie w poprzednim
miejscu pracy?
Przede wszystkim nie wolno wylewać smutków z poprzedniej
pracy. Na pewno nie mówimy o złych stronach poprzedniego
miejsca zatrudnienia, nawet gdy pracowało się
nam fatalnie. Jeśli tak zrobisz, to jest duże prawdopodobieństwo,
że podobne historie będziesz opowiadać także o nowym miejscu pracy. Ogólnie: trzeba odpowiedzieć, że
masz pozytywne wspomnienia dotyczące tej firmy, dobrze
o tej firmie myślisz i dużo udało Ci się nauczyć, pracując
tam. Można wymienić jeden negatywny aspekt, najlepiej
wynikający ze specyfiki branży lub wielkości przedsiębiorstwa.
Jeśli nowa praca daje Ci szansę wykonywania obowiązków
w biurze i poza nim, powiedz, że poprzednie
stanowisko ograniczało Cię pod tym względem i że lubisz
pracować z ludźmi w terenie. Jeśli na przykład wymagano
od Ciebie zajmowania się wieloma sprawami naraz,
a w nowej pracy proponują Ci konkretny, jeden obszar odpowiedzialności,
to możesz powiedzieć, że męczące w poprzedniej
firmie było ciągłe bombardowanie Cię nowymi
poleceniami z coraz to innych obszarów. Masz nadzieję, że
nowa praca pozwoli Ci się bardziej skoncentrować.
Nie mów dużo, raczej hasłowo, zwłaszcza to, co przedstawi
nową firmę w dobrym świetle, ale nie pogrąży i obnaży
słabości starej. Żaden pracodawca nie chce zatrudnić
kogoś, kto później będzie rozpowiadał wszystkim, co się
w tej firmie dzieje.
Jak długo szukasz pracy?
Jeśli szukasz pracy od tygodnia i idziesz na rozmowę
o pracę, po prostu powiedz wprost. Jednak jeżeli poszukujesz
pracy od dłuższego czasu, postaraj się nie mówić,
że na przykład od półtora roku. Lepiej odwlekać podanie
takich informacji. Prowadzący rozmowę może nie zadać
tego pytania jeszcze raz.
Osoba szukająca pracy nie znajduje jej, ponieważ nie ma
odpowiedniej wiedzy, umiejętności, doświadczenia na
dane stanowisko. Jednak może to także znaczyć, że nie
szukasz pracy w pierwszej lepszej firmie czy instytucji. Pokaż,
że masz pomysł na siebie, na swoją karierę i co najważniejsze,
przedstaw, jakie są korzyści zatrudnienia takiego
pracownika jak Ty. Możesz dopowiedzieć, że szukasz
firmy wyznającej podobne do Twoich wartości, wymień je
najogólniej jak się da.
Odpowiedź na to pytanie pokaże, jak bardzo kandydat jest
zdesperowany, żeby dostać pracę. Jeśli bardzo potrzebujesz
tej pracy, nie okazuj tego. Jeżeli twardo negocjujesz,
mówisz o sobie pewnym głosem i nie zmieniasz postawy
przy trudnych pytaniach, to masz szansę wypaść bardzo
dobrze. Jednak gdy przy bardziej wymagającym pytaniu
skulisz się w sobie, nerwowo skrzyżujesz nogi lub ręce, to
osoba rekrutująca uzna to jako oznakę poruszenia trudnego
tematu. Gdy po serii takich pytań ciężko Ci będzie
mówić wciąż tak samo głośno i pewnie oraz kontrolować
postawę ciała, jest duża „szansa” na niepowodzenie.
Marcin Wiśniowski