Osoby fizyczne, które prowadząc działalność gospodarczą osiągają z tego tytułu dochód, są zobowiązane do zapłaty podatku dochodowego. Polskie prawo podatkowe daje możliwość wyboru formy opodatkowania spośród następujących:
• zasady ogólne;
• 19% podatek od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej;
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych;
• karta podatkowa.
Wybór najkorzystniejszej dla siebie formy opodatkowania zależy od specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej. Należy go dokonać w formie pisemnego oświadczenia do naczelnika właściwego urzędu skarbowego:
• do 20 stycznia roku podatkowego;
• w przypadku rozpoczęcia działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego, do dnia poprzedzającego rozpoczęcie tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.
Wybór formy opodatkowania jest skuteczny w kolejnych latach podatkowych, chyba że podatnik do 20 stycznia roku podatkowego dokona zmiany tego wyboru.
Zasady ogólne
Podstawową formą opodatkowania podatkiem dochodowym osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą są zasady ogólne. Podatnik rozlicza się wedle takich zasad, jeżeli dokonał ich wyboru albo gdy rozpoczynając działalność nie dokonał wyboru w ogóle.
Zasady ogólne oznaczają, iż podatnik jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji wszystkich zdarzeń związanych z prowadzeniem działalności, czyli osiąganiem przychodów, jak i ponoszeniem kosztów w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów bądź też ksiąg rachunkowych.
Dochód, ustalany jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania, jest opodatkowany według skali podatkowej. W 2011 obowiązują następujące progi:
Do 85 528 zł podatek wynosi 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556,02 zł.
Ponad 85 528 zł podatek wynosi 14 839,02 zł. + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł.
W przypadku wyboru zasad ogólnych przysługują podatnikowi różnego rodzaju przywileje, takie jak: kwota wolna od podatku, możliwość wspólnego rozliczania się z małżonkiem, preferencje dla samotnych rodziców, ulga prorodzinna, ulga za internet.
Zasady ogólne są zatem opłacalne dla osób, które:
• ponoszą znaczące koszty działalności;
• będą uprawnieni do skorzystania z wyżej wspomnianych przywilejów;
• ich dochody nie przekroczą w 2011 r. znacząco pierwszego progu skali podatkowej.
Podstawową formą opodatkowania podatkiem dochodowym osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą są zasady ogólne. Podatnik rozlicza się wedle takich zasad, jeżeli dokonał ich wyboru albo gdy rozpoczynając działalność nie dokonał wyboru w ogóle.
Zasady ogólne oznaczają, iż podatnik jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji wszystkich zdarzeń związanych z prowadzeniem działalności, czyli osiąganiem przychodów, jak i ponoszeniem kosztów w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów bądź też ksiąg rachunkowych.
Dochód, ustalany jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania, jest opodatkowany według skali podatkowej. W 2011 obowiązują następujące progi:
Do 85 528 zł podatek wynosi 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556,02 zł.
Ponad 85 528 zł podatek wynosi 14 839,02 zł. + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł.
W przypadku wyboru zasad ogólnych przysługują podatnikowi różnego rodzaju przywileje, takie jak: kwota wolna od podatku, możliwość wspólnego rozliczania się z małżonkiem, preferencje dla samotnych rodziców, ulga prorodzinna, ulga za internet.
Zasady ogólne są zatem opłacalne dla osób, które:
• ponoszą znaczące koszty działalności;
• będą uprawnieni do skorzystania z wyżej wspomnianych przywilejów;
• ich dochody nie przekroczą w 2011 r. znacząco pierwszego progu skali podatkowej.
Opodatkowanie dochodu według stawki liniowej 19%
Prawo skorzystania z opodatkowania według jednolitej 19% stawki przysługuje podatnikowi tylko i wyłącznie, jeżeli wybrał on tą formę.
Prawo skorzystania z opodatkowania według jednolitej 19% stawki przysługuje podatnikowi tylko i wyłącznie, jeżeli wybrał on tą formę.
UWAGA!
JEŻELI PODATNIK LUB JEDEN ZE WSPÓLNIKÓW W BIEŻĄCYM ROKU PODATKOWYM – 2011 R. BĄDŹ W ROKU PODATKOWYM POPRZEDZAJĄCYM ROK PODATKOWY – 2010 R. Z TYTUŁU STOSUNKU PRACY WYKONYWAŁ NA RZECZ PRACODAWCY CZYNNOŚCI, KTÓRYMI PODATNIK LUB WSPÓLNIK OBECNIE SIĘ ZAJMUJĄ, WÓWCZAS NIE MOGĄ ONI WYBRAĆ STAWKI LINIOWEJ JAKO FORMY OPODATKOWANIA.
Dochód, rozumiany jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania, ustala się na podstawie danych zaewidencjonowanych w księgach rachunkowych bądź też podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Przy czym dochodu opodatkowanego w ten sposób nie łączy się z dochodami z innych źródeł.
Najważniejszą cechą tej formy opodatkowania jest, iż niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu podatek obliczany jest według 19% stawki.
Jednakże podatnik nie może korzystać z żadnych ulg, które przysługiwałyby mu, gdyby rozliczał się według zasad ogólnych, takich jak np.: ulga za dostęp do Internetu, możliwość wspólnego rozliczania się z małżonkiem oraz ulga na dzieci.
Podatek liniowy jest opłacalny zatem dla osób, których dochody znacznie przekraczają pierwszy próg skali podatkowej. Generalna zasada jest taka, że im wyższy dochód z prowadzonej działalności po przekroczeniu pierwszego progu skali podatkowej, tym większa korzyść podatkowa z rozliczania się według stawki liniowej.
Przy czym dochodu opodatkowanego w ten sposób nie łączy się z dochodami z innych źródeł.
Najważniejszą cechą tej formy opodatkowania jest, iż niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu podatek obliczany jest według 19% stawki.
Jednakże podatnik nie może korzystać z żadnych ulg, które przysługiwałyby mu, gdyby rozliczał się według zasad ogólnych, takich jak np.: ulga za dostęp do Internetu, możliwość wspólnego rozliczania się z małżonkiem oraz ulga na dzieci.
Podatek liniowy jest opłacalny zatem dla osób, których dochody znacznie przekraczają pierwszy próg skali podatkowej. Generalna zasada jest taka, że im wyższy dochód z prowadzonej działalności po przekroczeniu pierwszego progu skali podatkowej, tym większa korzyść podatkowa z rozliczania się według stawki liniowej.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Ryczałt jest uproszczoną formą rozliczania podatku dochodowego. Warunkiem skorzystania jest dokonanie stosownego wyboru do 20 stycznia roku podatkowego.
Nie każdy jednak ma prawo do rozliczania się w tenże sposób. Ryczałtu nie mogą wybrać osoby, które prowadzą apteki, lombardy, kantory, bądź też osoby, które w danym roku bądź roku poprzednim wykonywały na rzecz pracodawcy z tytułu stosunku pracy czynności, którymi podatnik lub wspólnik obecnie się zajmują.
UWAGA!
W PRZYPADKU KONTYNUACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ MOŻNA WYBRAĆ ZRYCZAŁTOWANĄ FORMĘ OPODATKOWANIA BĄDŹ POZOSTAĆ NA RYCZAŁCIE, POD WARUNKIEM ŻE W POPRZEDNIM ROKU PODATKOWYM PRZYCHODY Z DZIAŁALNOŚCI WYKONYWANEJ SAMODZIELNIE ALBO PRZYCHODY WSZYSTKICH WSPÓLNIKÓW SPÓŁKI Z DZIAŁALNOŚCI PROWADZONEJ W FORMIE SPÓŁKI NIE PRZEKROCZYŁY RÓWNOWARTOŚCI KWOTY 150 000 EURO, PRZELICZANEJ NA WALUTĘ POLSKĄ WG ŚREDNIEGO KURSU NBP, OBOWIĄZUJĄCEGO W DNIU 1 PAŹDZIERNIKA ROKU POPRZEDZAJĄCEGO ROK PODATKOWY. ZATEM, ABY WYBRAĆ W 2011 RYCZAŁT OD PRZYCHODÓW EWIDENCJONOWANYCH, OSIĄGNIĘTY W 2010 ROKU PRZYCHÓD NIE MOŻE PRZEKRACZAĆ KWOTY 591 975 ZŁ.
W trakcie roku podatkowego nie traci się prawa do ryczałtu nawet jeżeli kwota przychodu przekroczy równowartość 150 000 euro. Do końca roku podatnik ma prawo do opodatkowania osiąganych przychodów w tej formie.
Kwota podatku należnego zależy od przychodu, a nie jak w przypadku zasad ogólnych bądź stawki liniowej od wyliczonego dochodu. Bez znaczenia jest więc tu wysokość ponoszonych kosztów, gdyż podatek obliczany jest od przychodu wg stawek określonych w ustawie. Może zatem tak się zdarzyć, że będziemy płacić podatek niezależnie o tego, czy de facto osiągniemy zysk albo poniesiemy stratę.
Stawki zryczałtowanego podatku są natomiast zróżnicowane i uzależnione od rodzaju wykonywanej działalności. Stawki te są dokładnie określone w art. 12 ustawy z 20 listopada 1998 o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne i wynoszą:
• 20% od przychodów z działalności w zakresie wolnych zawodów;
• 17% od przychodów m.in. ze świadczenia niektórych usług niematerialnych;
• 8,5% od przychodów m.in. z działalności usługowej;
• 5,5% od przychodów m.in. z działalności wytwórczej i budowlanej;
• 3% od przychodów m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu.
Wybierając tą formę opodatkowania należy prowadzić ewidencję przychodów i wykazywać w niej wszystkie przychody osiągane z prowadzonej działalności gospodarczej.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest zatem, co do zasady, korzystny dla podatników, którzy osiągają dochody przy stosunkowo niskim nakładzie kosztów.
Karta podatkowa
Karta podatkowa jest najprostszą formą opodatkowania działalności gospodarczej, bowiem zwalnia z obowiązku prowadzenia jakiejkolwiek ewidencji operacji gospodarczych w celu ustalenia wysokości dochodu lub przychodu.
Wynika to z faktu, iż podatek jest ustalany przez naczelnika urzędu skarbowego w drodze decyzji w wysokości stałej na poszczególne miesiące roku podatkowego. Zatem obowiązek zapłaty podatku istnieje, nawet jeśli w danym miesiącu nie osiągnie się w ogóle przychodu, nie mówiąc już o zysku.
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może skorzystać z opodatkowania w formie karty podatkowej po spełnieniu następujących warunków:
• musi prowadzić ściśle określony w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne rodzaj działalności;
• nie może korzystać z usług innej firmy, z wyjątkiem usług specjalistycznych, a także zatrudniać osób na umowę zlecenie i umowę o dzieło do wykonywania prac związanych z prowadzoną działalnością;
• współmałżonek nie może prowadzić samodzielnej działalności gospodarczej w tym samym zakresie co podatnik karty podatkowej;
• należy złożyć wniosek o opodatkowanie w tej formie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w stosownym terminie.
Barbara Dróżdż
Więcej na ten temat znajdziesz w: http://tinyurl.com/3ugk96u